متن کامل قانون تامین اجتماعی با آخرین و جدیدترین اصلاحات همراه با فایل pdf
قانون تامین اجتماعی به صورت pdf
جزئیات متن قانون
فصل اول – تعاریف – كلیات
ماده ۱ . به منظور اجراء و تعمیم و گسترش انواع بیمه‌های اجتماعی و استقرار نظام هماهنگ و متناسب با برنامه‌های تأمین اجتماعی، همچنین تمركز وجوه و درآمدهای موضوع قانون تأمین اجتماعی و سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از محل وجوه و ذخائر، سازمان مستقلی به نام «سازمان تأمین اجتماعی» وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی كه در این قانون «سازمان» نامیده می‌شود، تشكیل می‌گردد سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری است و امور آن منحصراً طبق اساسنامه‌ای كه به تصویب هیأت وزیران می‌رسد، اداره خواهد شد.
تبصره ۱٫ صندوق تأمین اجتماعی موضوع ماده ۱۰ قانون تشكیل وزارت بهداری و بهزیستی، مصوب تیرماه ۱۳۵۵ در سازمان ادغام و كلیه وظایف و دارایی و مطالبات و دیون و تعهدات صندوق مذكور، به سازمان منتقل می‌شود.
تبصره ۲٫ كلیه واحدهای اجرائی تأمین اجتماعی سازمان‌های منطقه‌ای بهداری و بهزیستی استانها، موضوع ماده ۶ قانون تشكیل وزارت بهداری و بهزیستی مصوب تیرماه ۱۳۵۵، از سازمان‌های مذكور منتزع و با كلیه وظایف و دارایی و مطالبات و دیون و تعهدات به «سازمان» منتقل می‌شود.
تبصره ۳٫ كلیه كاركنان سازمان تأمین اجتماعی سابق كه در اجرای ماده ۶ قانون تشكیل وزارت بهداری و بهزیستی به سازمان‌های منطقه‌ای بهداری و بهزیستی استانها منتقل شده‌اند و همچنین كارمندانی كه توسط سازمان‌های مذكور به منظور انجام وظایف مربوط به تأمین اجتماعی در نواحی بهداری و بهزیستی طبق آئین‌نامه استخدامی بیمه‌های اجتماعی استخدام شده و عملاً در كار تأمین اجتماعی اشتغال دارند و كلیه حقوق و مزایای خود را از محل اعتبارات پرسنلی و اد اری تأمین اجتماعی دریافت می‌دارند به سازمان منتقل می‌شوند.
ماده ۲٫ تعاریف:
بیمه شده شخصی است كه راساً مشمول مقررات تأمین اجتماعی بوده و با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه حق استفاده از مزایای مقرر در این قانون را دارد.
خانواده بیمه شده شخص یا اشخاصی هستند كه به تبع بیمه شده از مزایای موضوع این قانون استفاده می‌كنند.
كارگاه محلی است كه بیمه شده به دستور كارفرما یا نماینده او در آن‌جا كار می‌كند.
كارفرما شخص حقیقی یا حقوقی است كه بیمه شده به دستور یا به حساب او كار می‌كند. كلیه كسانی كه به عنوان مدیر یا مسئول عهده‌دار اداره كارگاه هستند نماینده كارفرما محسوب می‌شوند و كارفرما مسئول انجام كلیه تعهداتی است كه نمایندگان مزبور در قبال بیمه شده به عهده می‌گیرند.
مزد یا حقوق یا كارمزد در این قانون شامل هرگونه وجوه و مزایای نقدی یا غیرنقدی مستمر است كه در مقابل كار به بیمه شده داده می‌شود.
حق بیمه عبارت از وجوهی است كه به حكم این قانون و برای استفاده از مزایای موضوع آن به سازمان پرداخت می‌گردد.
بیماری، وضع غیرعادی جسمی یا روحی است كه انجام خدمات درمانی را ایجاب می‌كند یا موجب عدم توانایی موقت اشتغال به كار می‌شود یا این كه موجب هر دو در آن واحد می‌گردد.
حادثه از لحاظ این قانون اتفاقی است پیش‌بینی نشده كه تحت تأثیر عامل یا عوامل خارجی در اثر عمل یا اتفاق ناگهانی رخ می‌دهد و موجب صدماتی بر جسم یا روان بیمه‌شده می‌گردد.
غرامت دستمزد به وجوهی اطلاق می‌شود كه در ایام بارداری، بیماری و عدم توانایی موقت اشتغال به كار و عدم دریافت مزد یا حقوق به حكم این قانون به جای مزد یا حقوق به بیمه شده پرداخت می‌شود.
وسائل كمك پزشكی (پروتز و اروتز) وسایلی هستند كه به منظور اعاده سلامت یا برای جبران نقص جسمانی یا تقویت یكی از حواس به كار می‌روند.
كمك ازدواج مبلغی است كه طبق شرایط خاصی برای جبران هزینه‌های ناشی از ازدواج به بیمه شده پرداخت می‌گردد.
كمك عائله‌مندی مبلغی است كه طبق شرایط خاص در مقابل عائله‌مندی توسط كارفرما به بیمه شده پرداخت می‌شود.
از كارافتادگی كلی عبارتست از كاهش قدرت كار بیمه شده‌به نحوی كه نتواند با اشتغال به كار سابق یا كار دیگری بیش از یك سوم از درآمد قبلی خود را به دست آورد.
از كارافتادگی جزئی عبارتست از كاهش قدرت كار بیمه‌شده به نحوی كه با اشتغال به كار سابق یا كار دیگر فقط قسمتی از درآمد خود را به دست آورد.
بازنشستگی عبارتست از عدم اشتغال بیمه شده به كار به سبب رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در این قانون.
مستمری عبارت از وجهی است كه طبق شرایط مقرر در این قانون به منظور جبران قطع تمام یا قسمتی از درآمد به بیمه شده و در صورت فوت او برای تأمین معیشت بازماندگان وی به آنان پرداخت می‌شود.
غرامت مقطوع نقص عضو مبلغی است كه به طور یك جا برای جبران نقص عضو یا جبران تقلیل درآمد بیمه‌شده به شخص او داده می‌شود.
كمك كفن و دفن مبلغ مقطوعی است كه به منظور تأمین هزینه‌های مربوط به كفن و دفن بیمه شده در مواردی كه خانواده او این امر را به عهده می‌گیرند پرداخت می‌گردد.
ماده ۳٫تأمین اجتماعی موضوع این قانون شامل موارد زیر می‌باشد:
حوادث و بیماری‌ها
بارداری
غرامت دستمزد
از كارافتادگی
بازنشستگی
مرگ
مقرری بیمه بیكاری
تبصره ۱ : مشمولین این قانون از كمك‌های ازدواج و عائله‌مندی طبق مقررات مربوط برخوردار خواهند شد.
تبصره ۲ : ملاك تشخیص سن برای برخورداری از مزایای قانون تأمین اجتماعی شناسنامه‌ای است كه در بدو بیمه شدن به سازمان تأمین اجتماعی ارائه شده یا می‌شود و هرگونه تغییراتی كه پس از آن در شناسنامه به عمل آید برای سازمان یاد شده معتبر نخواهد بود. افراد تحت تكفل بیمه شده نیز مشمول این حكم خواهند بود.
ماده ۴ : مشمولین این قانون عبارتند از:
افرادی كه به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق كار می‌كنند.
سازمان تأمین اجتماعی مكلف است با استفاده از مقررات عام قانون تأمین اجتماعی صاحبان حرف و مشاغل آزاد را به صورت اختیاری در برابر تمام یا قسمتی از مزایای قانون تأمین اجتماعی بیمه نماید چگونگی انجام بیمه و نرخ حق‌بیمه و همچنین میزان مزایای مربوطه به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود كه به تصویب هیأت دولت خواهد رسید .
تبصره ۱ : بیمه شده مختار است كه سطح درآمد ماهانه خود را كه مبنای پرداخت حق‌بیمه قرار می‌گیرد بین حداقل و حداكثر دستمزد قانونی انتخاب نماید.
تبصره ۲ : از تاریخ تصویب این قانون مفاد بند ب و تبصره ۳ ماده ۴ قانون و همچنین آئین‌نامه مربوط ملغی می‌گردد.
تبصره ۳ : كلیه اتباع ایرانی اعم از شاغل و یا غیرشاغل در فعالیتهای مختلف در خارج از كشور كه بیمه آنان با مقررات قانون تأمین اجتماعی و تغییرات بعدی آن مغایرت نداشته باشد می‌توانند بطور اختیاری مشمول مقررات این قانون و آئین‌نامه‌های مربوط قرار گیرند، مشروط بر اینكه بیمه شده حق بیمه خود را به‌طور منظم پرداخت نماید، بدیهی است سازمان در مورد این قبیل از بیمه‌شدگان مانند سایر بیمه‌شدگان داخل كشور مكلف به ارائه خدمات و انجام تعهدات قانونی براساس آئین‌نامه و مقررات مربوط در ایران خواهد بود.
دریافت‌كنندگان مستمریهای بازنشستگی، ازكارافتادگی، و فوت.
تبصره ۱ : مستخدمین وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شركت‌های دولتی و مستخدمین مؤسسات وابسته به دولت كه طبق قوانین مربوط به نحوی از انحاء از موارد مذكور در ماده سه این قانون بهره‌مند می‌باشند در سایر مواردی كه قوانین خاص برای آنها وجود ندارد طبق آئین‌نامه‌ای كه به پیشنهاد وزارت رفاه اجتماعی و تأیید سازمان امور اداری و استخدامی كشور به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید تابع مقررات این قانون خواهند بود.
تبصره ۲ : مشمولین قانون استخدام نیروهای مسلح و افزارمندان مشمول قانون تعاون و بیمه بازنشستگی افزارمندان ارتش از شمول این قانون خارج بوده و تابع قانون و مقررات خاص خود خواهند بود.
تبصره ۳ : ملغی گردیده.
تبصره ۴ : مشمولین قانون حمایت كارمندان در برابر اثرات ناشی از پیری و ازكارافتادگی و فوت كماكان تابع مقررات قانون مذكور خواهند بود. مؤسسات مشمول قانون مذكور مكلفند با اعلام سازمان تأمین خدمات درمانی حق‌بیمه درمانی سهم خود و بیمه‌شده را كسر و توسط صندوق حمایت مربوط به سازمان نامبرده بپردازند. میزان حق‌بیمه درمانی موضوع این ماده تابع ضوابط و مقررات بیمه خدمات درمانی موضوع قانون تأمین خدمات درمانی مستخدمین دولت است و نحوه وصول آن عیناً به ترتیبی است كه در قانون حمایت كارمندان در برابر اثرات ناشی از پیری و ازكارافتادگی و فوت پیش‌بینی شده است.
تبصره ۵ ـ در مواردي كه كارفرمايان موضوع بند(۴) ماده (۲) قانون تأمين‌اجتماعي مصوب ۳/۴/۱۳۵۴ اشخاص حقيقي باشند و همچنين مديران اشخاص حقوقي غيردولتي مي‌توانند با پرداخت حق بيمه سهم بيمه شده و كارفرما به ترتيب مقرر در ماده (۲۸) قانون مذكور و اصلاحات بعدي آن از تاريخ اشتغال به كار در كارگاه درزمره مشمولين قانون مذكور قرار گيرند.
آئين‌نامه اجرائي اين تبصره شامل نحوه احتساب سوابق‌خدمت و پرداخت حق بيمه‌هاي معوقه بنا به پيشنهاد وزارت رفاه و تأمين اجتماعي به تصويب هيات وزيران خواهدرسيد. (الحاقی به موجب قانون اصلاح قانون تأمين اجتماعي و برخي قوانين مربوط به منظور تشويق كارفرمايان به تأديه ديون معوقه سنواتي بابت حق بيمه و بيمه بيكاري كاركنان مصوب ۸۷)
ماده ۵ : بیمه اتباع بیگانه كه طبق قوانین و مقررات مربوط در ایران به كار اشتغال دارند تابع مقررات این قانون خواهد بود مگر در موارد زیر:
در صورتی كه بین دول متبوع آنان و دولت جمهوری اسلامی ایران موافقتنامه‌های دوجانبه یا چندجانبه تأمین اجتماعی منعقد شده باشد كه در این صورت طبق موافقتنامه عمل خواهد شد.
هر گاه تبعه بیگانه طبق گواهی مقامات صالح دولت متبوع خود در مدت اشتغال در ایران در كشور خود یا در كشور دیگر در موارد پیش‌بینی‌شده در ماده ۳ این قانون كلاً یا بعضاً بیمه شده باشند كه در این صورت در همان موارد از شمول مقررات این قانون معاف می‌باشند.
تبصره. حوادث ناشی از كار اتباع كشورهای ملحق شده به مقاوله نامه شمارة (۱۹) سازمان بین‌المللی كار از شمول بند (ب) مستثنی’ می‌باشد و نرخ و مأخذ حق بیمه طبق آئین‌نامه‌ای خواهد بود كه توسط سازمان تأمین اجتماعی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده ۶ : اجرای هر یك از موارد مندرج در ماده سه این قانون درباره روستائیان و افراد خانواده آنها به تدریج در مناطق مختلف مملكت و به تناسب توسعه امكانات و مقدورات سازمان به پیشنهاد هیأت مدیره و تصویب شورای عالی سازمان باتوجه به ماده ۱۱۷ این قانون خواهد بود.
ماده ۷ : افراد شاغل در فعالیت‌هایی كه تا تاریخ تصویب این قانون مشمول بیمه‌های اجتماعی نشده‌اند به ترتیب زیر به پیشنهاد هیأت مدیره و تصویب وزیر رفاه اجتماعی مشمول مقررات این قانون قرار خواهند گرفت.
موارد مذكور در بندهای (ج ـ د ـ هـ ـ و) ماده ۳ این قانون به تدریج و با توجه به امكانات سازمان اجراء خواهد شد و در این صورت میزان حق بیمه با توجه به ماده ۲۸ این قانون تا خاتمه سال ۱۳۵۴، ۱۹% حقوق یا مزد و از اول سال ۱۳۵۵ معادل ۲۱% حقوق و یا مزد خواهد بود كه در سال ۱۳۵۴ كارفرما ۱۳% و بیمه شده ۴% و دولت ۲% و از سال ۱۳۵۵ كارفرما ۱۴% و بیمه شده ۵% و دولت ۲% می‌پردازند.
موارد مذكور در بندهای الف و ب ماده ۳ این قانون به تدریج و در صورتی اجراء خواهد شد كه سازمان وسایل و امكانات درمانی لازم را برای بیمه‌شدگان فراهم نموده باشد. الزام كارفرمایان یا افرادی كه به موجب این ماده مشمول مقررات این قانون می‌شوند به تأدیه حق بیمه از تاریخی است كه بیمه آنها از طریق انتشار آگهی در روزنامه و یا كتباً اعلام می‌شود.
ماده ۸ : بیمه افراد و شاغلین فعالیت‌هایی كه تا تاریخ تصویب این قانون به نحوی از انحاء مشمول مقررات قانون بیمه‌های اجتماعی یا قانون بیمه‌های اجتماعی روستائیان قرار گرفته‌اند با توجه به مقررات این قانون ادامه خواهد یافت.
تبصره : شرایط مربوط به ادامه تمام و یا قسمتی از بیمه‌های مقرر در این قانون برای كسانی كه به علتی غیر از علل مندرج در این قانون از ردیف بیمه‌شدگان خارج شوند به موجب آئین‌نامه مربوط تعیین خواهد گردید و به هر حال پرداخت كلیه حق بیمه در این قبیل موارد به عهده بیمه شده خواهد بود.
ماده ۹ : ملغی شده است.
ماده ۱۰ : از تاریخ اجرای این قانون سازمان بیمه‌های اجتماعی و سازمان بیمه‌های اجتماعی روستائیان در سازمان تأمین اجتماعی ادغام می‌شوند و كلیه وظایف و تعهدات و دیون و مطالبات و بودجه و دارایی و كاركنان آنها با حفظ حقوق و سوابق و مزایای استخدامی خود كه تا تاریخ تصویب و اجرای آئین‌نامه موضوع ماده ۱۳ این قانون معتبر خواهد بود به سازمان منتقل می‌گردند.
ماده ۱۱ : و تبصره آن ملغی شده است.
مواد ۱۲ الی ۱۷ و ۱۹ الی ۲۷ به موجب لایحة قانونی اصلاح قانون تشكیل سازمان تأمین اجتماعی مصوب ۲۸/۴/۱۳۵۸ شورای انقلاب و اساسنامة سازمان تأمین اجتماعی مصوب ۱۰/۶/۱۳۵۸ هیأت وزیران منسوخ گردیده است
ماده ۱۸ : آئین‌نامه داخلی شورای عالی سازمان پس از تصویب شورا به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
فصل دوم – منابع درآمد – مأخذ احتساب حق بيمه و نحوه وصول آن
ماده ۲۸٫ منابع درآمد سازمان به‌شرح زير مي‌باشد.
حق بيمه از اول مهرماه تا پايان سال ۱۳۵۴ به ميزان‌بيست و هشت درصد مزد يا حقوق است كه هفت درصد آن به عهده‌بيمه شده و هجده درصد به عهده كارفرما و سه درصد به وسيله‌دولت تأمين خواهد شد.
درآمد حاصل از وجوه و ذخائر و اموال سازمان.
وجوه حاصل از خسارات و جريمه‌هاي نقدي مقرر در اين قانون.
كمكها و هدايا.
تبصره ۱٫ از اول سال ۱۳۵۵ حق بيمه سهم كارفرما بيست درصدمزد يا حقوق بيمه شده خواهد بود و با احتساب سهم بيمه شدهو كمك دولت حق بيمه به سي درصد مزد حقوق افزايش مي‌يابد.
تبصره ۲٫ دولت مكلف است حق بيمه سهم خود را به طور يكجا در بودجه سالانه كل كشور منظور و به سازمان پرداخت كند.
تبصره ۳٫ سازمان بايد حداقل هر سه سال يك بار امور مالي‌خود را با اصول محاسبات احتمالي تطبيق و مراتب را به شورايعالي گزارش دهد.
ماده ۲۹٫ نه درصد از مأخذ محاسبه‌حق بيمه مذكور در ماده۲۸ اين قانون حسب مورد براي تأمين هزينه‌هاي‌ناشي از مواردمذكور در بندهاي الف و ب ماده ۳ اين قانون تخصيص‌مي‌يابدو بقيه به ساير تعهدات اختصاص خواهد يافت.
تبصره
ماده ۳۰٫ غرامت دستمزد ايام بيماري‌بيمه‌شدگان كه ازطرف‌كارفرما پرداخت نمي‌شود به‌عهده سازمان مي‌باشد
تبصره. ارزش مزاياي غير نقدي مستمرمانند مواد غذايي ـ پوشاك و نظاير آن طبق آيين‌نامه‌اي كه بهپيشنهاد هيأت مديره به تصويب شوراي عالي خواهد رسيد به طور مقطوعتعيين و حق بيمه از آن دريافت مي‌گردد.
ماده ۳۱٫ در مورد بيمه‌شدگاني كه تمام يا قسمتي‌از مزد و درآمد آنها به وسيله مشتريان يا مراجعين تأمين مي‌شوددرآمد تقريبي هر طبقه يا حرفه مقطوعاً به پيشنهاد هيأت مديره وتصويب شوراي عالي تعيين و مأخذ دريافت حق بيمه قرار خواهد گرفت.
ماده ۳۲٫ در مورد بيمه‌شدگاني كه كارمزد دريافت‌مي‌دارند حق بيمه به مأخذ كل درآمد ماهانه آنها احتساب و دريافتمي‌گردد. اين حق بيمه در هيچ مورد نبايد از حق بيمه‌اي كه به‌حداقل مزد كارگر عادي تعلق مي‌گيرد كمتر باشد.
ماده ۳۳٫ حق بيمه كارآموزان بايد به نسبت مزديا حقوق آنها پرداخت شود و در هر حال ميزان حق بيمه در اين موردنبايد از ميزاني كه به حداقل مزد يا حقوق تعلق مي‌گيرد كمتر باشد.در صورتي كه مزد يا حقوق كارآموزان كمتر از حداقل دستمزد باشد پرداخت‌مابه‌التفاوت حق بيمه سهم كارآموز به عهده كارفرما خواهد بود.
ماده ۳۴٫ در صورتي كه بيمه شده براي دو ياچند كارفرما كار كند هر يك از كارفرمايان مكلفند به نسبت مزد يا حقوقي كه مي‌پردازند حق بيمه سهم بيمه شده را از مزد يا حقوقاو كسر و به انضمام سهم خود به سازمان پرداخت نمايند.
ماده ۳۵٫ سازمان مي‌تواند در موارد لزوم با تصويب شوراي عالي سازمان مزد يا حقوق بيمه‌شدگان بعضي از فعاليت‌ها راطبقه‌بندي نمايد و حق بيمه را به مأخذ درآمد مقطوع وصول و كمك‌هاي‌نقدي را بر همان اساس محاسبه و پرداخت نمايد.
ماده ۳۶٫ كارفرما مسئول پرداخت حق بيمه سهم خود و بيمهشده به سازمان مي‌باشد و مكلف است در موقع پرداخت‌مزد يا حقوق و مزايا سهم بيمه شده را كسر نموده و سهم خود را بر آن افزوده به سازمان تأديه نمايد. در صورتي كه كارفرما از كسرحق بيمه سهم بيمهشده خودداري كند شخصاً مسئول پرداخت آن خواهدبود، تأخير كارفرما در پرداخت حق بيمه يا عدم پرداخت آن رافع‌مسئوليت و تعهدات سازمان در مقابل بيمهشده نخواهد بود.
تبصره. بيمه‌شدگاني كه تمام يا قسمتي‌از درآمد آنها به ترتيب مذكور در ماده ۳۱ اين قانون تأمين مي‌شودمكلفند حق بيمه سهم خود را براي پرداخت به سازمان به كارفرماتأديه نمايند ولي در هر حال كارفرما مسئول پرداخت حق بيمه خواهدبود.
ماده ۳۷٫ هنگام نقل و انتقال عين يا منافع‌موسسات و كارگاههاي مشمول اين قانون اعم از اين كه انتقالبه صورت قطعي ـ شرطي ـ رهني ـ صلح حقوق يا اجاره باشد و اعم‌از اين كه انتقال به طور رسمي يا غير رسمي انجام بگيرد انتقالگيرنده مكلف است گواهي سازمان را مبني بر نداشتن بدهي معوق‌بابت حق بيمه و متفرعات آن از انتقال‌دهنده مطالبه نمايد.دفاتراسناد رسمي مكلفند در موقع تنظيم سند از سازمان راجع به بدهي‌واگذاركننده استعلام نمايند در صورتي كه‌سازمان ظرف ۱۵ روز از تاريخ ورود برگ استعلام به دفتر سازمان پاسخي به دفترخانه ندهد دفترخانه معامله را بدون مفاصاحساب ثبت خواهد كرد. در صورتي كه‌بنا به اعلام سازمان واگذاركننده بدهي داشته باشد مي‌تواند باپرداخت بدهي معامله را انجام دهد بدون اين كه پرداخت بدهي حق‌واگذاركننده را نسبت به اعتراض به تشخيص سازمان و رسيدگي بهميزان حق بيمه ساقط كند.در صورت انجام معامله بدون ارائه گواهي‌مذكور انتقال‌دهنده و انتقالگيرنده براي پرداخت مطالبات س ازمان‌داراي مسئوليت تضامني خواهند بود.وزارتخانه‌ها و موسسات و شركتهاي دولتي همچنين شهرداري‌ها و اتاق‌هاي اصناف و ساير مراجع ذيربط مكلفند در موقع تقاضاي تجديد پروانه كسب يا هر نوع فعاليت ديگرمفاصاحساب پرداخت حق بيمه را از متقاضي مطالبه نمايند. در هر حال‌تجديد پروانه كسب موكول به ارائه مفاصاحساب پرداخت حق بيمه‌مي‌باشد.
تبصره‌سازمان مكلف است حداكثر پس‌از يك ماه از تاريخ‌ثبت تقاضا مفاصاحساب صادر و به تقاضاكننده تسليم نمايد.
ماده ۳۸٫ در مواردي كه انجام كار به طور مقاطعه‌به اشخاص حقيقي يا حقوقي واگذار مي‌شود كارفرما بايد در قراردادي‌كه منعقد مي‌كند مقاطعه‌كار را متعهد نمايد كه كاركنان خود و همچنين كاركنان مقاطعه‌كاران فرعي را نزد سازمان بيمه نمايد و كل حق بيمه را به ترتيب مقرر در ماده ۲۸ اين قانون بپردازد. پرداخت پنج درصد بهاي كل كار مقاطعه‌كار از طرف كارفرما موكول به ارائه مفاصاحساب از طرف سازمان خواهد بود. در مورد مقاطعه‌كاراني كه صورت‌مزد و حق بيمه كاركنان خود را در موعد مقرر به سازمان تسليم و پرداخت مي‌كنند معادل حق بيمه پرداختي بنا به درخواست سازمان از مبلغ مذكور آزاد خواهد شد. هر گاه كارفرما آخرين قسط مقاطعه‌كاررا بدون مطالبه مفاصاحساب سازمان بپردازد مسئول پرداخت حق بيمه مقرر و خسارات مربوط خواهد بود و حق دارد وجوهي را كه از اين بابت‌به سازمان پرداخته است از مقاطعه‌كار مطالبه و وصول نمايد، كليه وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شركتهاي دولتي همچنين شهرداري‌ها و اتاق اصناف و مؤسسات غير دولتي و مؤسسات خيريه و عام‌المنفعه مشمول مقررات اين ماده مي‌باشند.
تبصره. كليه كارفرمايان موضوع اين‌ماده و ماده ۲۹ قانون‌بيمه‌هاي اجتماعي سابق مكلفند، مطالبات سازمانتأمين اجتماعي‌از مقاطعه‌كاران و مهندسين مشاوري كه حداقل يكسال‌از تاريخ‌خاتمه، تعليق و يا فسخ قرارداد آنان گذشته و در اين فاصله‌جهتپرداخت حق بيمه كاركنان شاغل در اجراي قرارداد و ارائه‌مفاصاحساب‌سازمان تأمين اجتماعي مراجعه ننموده‌اند را ضمن‌اعلام فهرست مشخصات مقاطعه‌كاران و مهندسين مشاور از محلپنج درصد كل كار و آخرين قسطنگهداري شده به اين سازمان پرداخت نمايند. ميزان حق بيمه پس از قطعي شدن طبق قانون و براساس آراء هيأت تجديد نظر موضوع ماده۴۴ قانون تأمين‌اجتماعي و ابلاغ مجدد به پيمانكار جهت پرداخت بدهي‌حق بيمه ظرف ۲۰ روز از تاريخ ابلاغ توسط سازمان تأمين اجتماعي اعلام خواهد شد.
نحوه اجراي تبصره به موجب آئين‌نامه‌اي خواهد بود كه توسط‌سازمان تأمين اجتماعي تهيه و به تصويب هيأت وزيران مي‌رسد.
ماده ۳۹٫ كارفرما مكلف است حق بيمه مربوط به هر ماه‌را حداكثر تا آخرين روز ماه بعد به سازمان بپردازد. همچنين‌صورت مزد يا حقوق بيمه‌شدگان را به ترتيبي كه در آئين‌نامه طرز تنظيم و ارسال صورت مزد كه به تصويب شوراي عالي سازمان‌خواهد رسيد به سازمان تسليم نمايد. سازمان حداكثر ظرف شش‌ماه از تاريخ دريافت صورت مزد اسناد و مدارك كارفرما را موردرسيدگي قرار داده و در صورت مشاهده نقص يا اختلاف يا مغايرت‌به شرح ماده ۱۰۰ اين قانون اقدام و مابه‌التفاوت را وصول‌مي‌نمايد. هر گاه كارفرما از ارائه اسناد و مدارك امتناع كندسازمان مابه‌التفاوت حق بيمه را رأساً تعيين و مطالبه و وصول خواهد كرد.
ماده ۴۰٫ در صورتي كه كارفرما از ارسال صورت‌مزد مذكور در ماده ۳۹ اين قانون خودداري كند سازمان مي‌تواند حق‌بيمه‌را رأساً تعيين و از كارفرما مطالبه و وصول نمايد
ماده ۴۱٫ در مواردي كه نوع كار ايجاب كند سازمان‌مي‌تواند به پيشنهاد هيأت مديره و تصويب شوراي عالي سازمان نسبت‌مزد را به كل كار انجام يافته تعيين و حق بيمه متعلق را به‌همان نسبت مطالبه و وصول نمايد.
ماده ۴۲٫ در صورتي كه كارفرما به ميزان حقبيمه و خسارات تأخير تعيين شده از طرف سازمان معترض باشد مي‌تواندظرف سي روز از تاريخ ابلاغ، اعتراض خود را كتباً به سازمان تسليم‌نمايد. سازمان مكلف است اعتراض كارفرما را حداكثر تا يكماه پس‌از دريافت آن در هيأت بدوي تشخيص مطالبات مطرح نمايد در صورتعدم اعتراض كارفرما ظرف مدت مقرر تشخيص سازمان قطعي و ميزان‌حق بيمه و خسارات تعيين شده طبق ماده ۵۰ اين قانون وصول خواهدشد.
ماده ۴۳٫ هيأتهاي بدوي تشخيص مطالبات سازمان از افرادزير تشكيل مي‌گردند.
نماينده وزارت رفاه اجتماعي كه رياست هيأت را به عهده‌خواهد داشت.
يكنفر به عنوان نماينده كارفرما به انتخاب اتاق بازرگاني‌و صنايع و معادن ايران در مورد بازرگانان و صاحبان صنايع يا يكنفر نماينده صنف مربوط به معرفي اتاق اصناف در مورد افراد صنفي و صاحبان حرف و مشاغل آزاد.
يكنفر به انتخاب شوراي عالي تأمين اجتماعي.
نماينده كارگران در مورد كارگران مشمول قانون تأمين اجتماعي‌به انتخاب وزير رفاه اجتماعي.
آراء هيأتهاي بدوي در صورتي كه مبلغ مورد مطالبه سازمان‌بابت اصل حقبيمه يك ميليون و پانصد هزار ريال يا كمتر باشدو يا اين كه در موعد مقرر مورد اعتراض واقع نشود قطعي و لازم‌الاجراخواهد بود. در صورتي كه مبلغ مورد مطالبه بيش از يك ميليون‌و پانصد هزار ريال باشد كارفرما و سازمان ظرف ۲۰ روز از تاريخ ابلاغ واقعي يا قانوني رأي هيأت بدوي حق تقاضاي تجديدنظر خواهند داشت.
ماده ۴۴٫ هيأتهاي تجديد نظر تشخيص مطالبات درمراكز استانها با شركت افراد زير تشكيل مي‌شود.
نماينده وزارت رفاه اجتماعي كه رياست هيأت را به عهده‌خواهد داشت.
يكنفر از قضات دادگستري به انتخاب وزارت دادگستري.
يكنفر به انتخاب شوراي عالي تأمين اجتماعي.
نماينده سازمان به انتخاب رئيس هيأت مديره و مديرعامل‌سازمان.
يكنفر به عنوان نماينده كارفرما به انتخاب اتاق بازرگاني‌و صنايع و معادن ايران در مورد بازرگانان و صاحبان صنايع‌يا يك نفر نماينده اتاق اصناف در مورد افراد صنفي و صاحبان‌حرف و مشاغل آزاد.
آراء هيأت تجديد نظر قطعي و لازم‌الاجرا است.
تبصره. هيأتهاي بدوي و تجديد نظر تاريخ رسيدگي‌را به كارفرما ابلاغ خواهند كرد و حضور كارفرما براي اداي توضيحاتبلامانع است.
ماده ۴۵٫ نحوه تسليم اعتراض ودرخواست تجديد نظر و تشكيل جلسات هيأت‌ها و ترتيب رسيدگي و صدوررأي و ابلاغ به موجب آئين‌نامه‌اي خواهد بود كه به پيشنهاد هيأتمديره سازمان به تصويب شوراي عالي سازمان خواهد رسيد.
ماده ۴۶٫ سازمان مي‌تواند به درخواست كارفرما بدهي او را حداكثر تا سي و شش قسط ماهانه تقسيط نمايد و در اين صورت‌كارفرما بايد معادل دوازده درصد در سال نسبت به مانده بدهي‌خود بهره به سازمان بپردازد. در صورتي كه كارفرما هر يك‌از اقساط مقرر را در رأس موعد پرداخت نكند بقيه اقساط تبديل به حال شده و طبق ماده ۵۰ اين قانون وصول خواهد شد.
ماده ۴۷٫ كارفرمايان مكلفند صورت مزد و حقوق و مزاياي بيمه‌شدگان‌همچنين دفاتر و مدارك لازم را در موقع مراجعه بازرس سازمان‌در اختيار او بگذارند. بازرسان سازمان مي‌توانند از تمام ياقسمتي از دفاتر و مدارك مذكور رونوشت يا عكس تهيه و براي‌كسب اطلاعات لازم به هر يك از رؤسا و كارمندان و كارگرانكارگاه و مراجع ذيربط مراجعه نمايند. بازرسان سازمان حق‌دارند كارگاههاي مشمول قانون را مورد بازرسي قرار دهند وداراي همان اختيارات و مسئوليتهاي مذكور در مواد ۵۲ و ۵۳قانون كار خواهند بود. نتيجه بازرسي حداكثر ظرف يكماه از طرف سازمان به كارفرما اعلام خواهد شد.
ماده ۴۸٫ از تاريخي كه سازمان با توجه به ماده۷ اين قانون گروه جديدي را مشمول بيمه اعلام نمايد ملزم به انجام‌تعهدات قانوني طبق مقررات نسبت به بيمه‌شدگان خواهد بودوكارفرمايان موظفند حق بيمه را از همان تاريخي كه گروه‌مزبور مشمول بيمه اعلام شده است به سازمان بپردازند.
تبصره. در صورت عدم ارسال صورت مزد در موعد مقرر از طرف كارفرما سازمان مي‌تواند مزد يا حقوق بيمه‌شدگان‌را براساس مأخذي كه طبق ماده ۴۰ اين قانون مبناي تعيين حق‌بيمه‌قرار گرفته است احتساب و مأخذ پرداخت مزاياي نقدي قرار دهد.درمواردي كه تعيين مزد يا حقوق بيمه شده به طريق مذكور ميسر نباشدسازمان مي‌تواند مزاياي نقدي را به مأخذ حداقل‌مزد يا حقوق به‌طور علي‌الحساب پرداخت نمايد.
ماده ۴۹٫ مطالبات سازمان ناشي از اجراي اين قانون درعداد مطالبات ممتاز مي‌باشد.
ماده ۵۰٫ مطالبات سازمان بابت حق بيمه و خسارات‌تأخير و جريمه‌هاي نقدي كه ناشي از اجراي اين قانون يا قوانين سابق بيمه‌هاي اجتماعي و قانون بيمه‌هاي اجتماعي روستائيان باشد،همچنين هزينه‌هاي انجام شده طبق مواد ۶۶ و ۹۰ خسارات مذكور درمواد ۹۸ و ۱۰۰ اين قانون در حكم مطالبات مستند به اسناد لازم‌الاجرابوده و طبق مقررات مربوط به اجراي مفاد اسناد رسمي به وسيله‌مأمورين اجراي سازمان قابل وصول مي‌باشد. آئين‌نامه اجرائي اين‌ماده حداكثر ظرف شش ماه از تاريخ تصويب اين قانون از طرف سازمان‌تهيه و پس از تصويب وزارت رفاه اجتماعي و وزارت دادگستري به‌موقع اجراء گذارده خواهد شد. تا تصويب آئين‌نامه مزبور مقررات اين‌ماده توسط مأمورين اجراي احكام محاكم دادگستري براساس آئين‌نامه‌ماده ۳۵ قانون بيمه‌هاي اجتماعي اجراء خواهد شد.
فصل سوم – مقــرات مالـي
ماده ۵۱٫ هيأت مديره مكلف است تا اول دي‌ماه هر سال بودجه كل سازمان را براي سال بعد تنظيم و بهشوراي عالي سازمان پيشنهاد نمايد، شوراي عالي سازمان مكلف‌است حداكثر تا پانزدهم اسفندماه بودجه سال بعد را تصويبو به هيأت مديره ابلاغ نمايد.
تبصره. سهم سازمان تأمين خدمات درماني از بابت هزينه‌هاي‌ناشي از بندهاي الف و ب ماده ۳ اين قانون به ترتيب مقرر در ماده ۲۹ بايد در بودجه سازمان مشخص گردد.
ماده ۵۲٫ مانده درآمد پس از وضع مخارج و كليه درآمدهاي‌حاصل از خسارات و زيان ديركرد و بهره سپرده‌ها و سود اوراق‌بهادار و سود سرمايه‌گذاري‌ها و درآمد حاصل از فروش و يا واگذاري و يا بهره‌برداري از اموال سازمان كلاً به حساب ذخائر منظورخواهد شد.
تبصره ۱٫ شوراي عالي سازمان هر سال به پيشنهاد هيأت مديره‌از محل ذخاير مبلغي جهت خريد اموال غيرمنقول و ايجاد ساختمان‌هايا تأسيسات و تجهيزات جديد كه اعتبار آن در بودجه سازمان تأمين نشده باشد تخصيص خواهد داد.
ماده ۵۳٫ ذخاير سازمان نزد بانك رفاه كارگران متمركز خواهدشد بانك مذكور ذخاير مزبور را تحت نظر هيأتي با تصويب شورايعالي سازمان به كار خواهد انداخت.
فصل چهارم
حوادث و بيماريها و بارداري
ماده ۵۴٫ بيمه‌شدگان و افراد خانواده آنها از زماني كه مشمول مقررات اين قانون قرار مي‌گيرنددر صورت مصدوم شدن بر اثر حوادث يا ابتلاء به بيماري مي‌تواننداز خدمات پزشكي استفاده نمايند. خدمات پزشكي «كه به عهدهسازمان تأمين خدمات درماني است» شامل كليه اقدامات درماني‌سرپايي ـ بيمارستاني تحويل داروهاي لازم و انجام آزمايشات‌تشخيص طبي مي‌باشد.
ماده ۵۵٫ خدمات درماني موضوع اين قانون به دو صورت انجام‌مي‌گيرد.
الف :اولويت درمان به روش درمان مستقيم داده شود.
ب. استفاده از روش درمان غيرمستقيم با اختيار و تشخيص وزارت‌بهداري و بهزيستي به موجب آئين‌نامه‌اي خواهد بود كه وزارت‌بهداري و بهزيستي ظرف مدت ۱۵ روز پس از تصويب اين ماده‌واحده تهيه و به مرحله اجرا درخواهد آمد.
ماده ۵۶٫ به منظور توانبخشي، ترميم و تجديد فعاليت بيمه‌شدگان‌آسيب‌ديده كه قدرت كار اوليه خود را از دست داده‌اند «سازمانتأمين خدمات درماني» براي اشتغال آنها به كارهاي مناسب‌ديگر طبق آئين‌نامه‌هائي كه از طرف شوراي فني سازمان مذكورپيشنهاد و به تصويب شوراي عالي سازمان خواهد رسيد از طريق‌مؤسسات حرفه‌اي معلولين اقدام خواهد نمود.
ماده ۵۷ .در صورتيكه معالجه بيمار مستلزم انتقال او ازروستا يا از شهرستان به شهرستان ديگر باشد ترتيب نقل و انتقال‌طبق ضوابطي خواهد بود كه از طرف «سازمان تأمين خدمات درماني»پيشنهاد و به تصويب شوراي فني سازمان مذكور مي‌رسد.
ماده ۵۸٫ افراد خانواده بيمه شده كه از كمكهاي مقرر در ماده ۵۴ اين قانون استفاده مي‌كنند عبارتند از:
همسر بيمه شده.
شوهر بيمه شده در صورتي كه معاش او توسط بيمه شده زن‌تأمين مي‌شود و سن او از شصت سال متجاوز باشد يا طبق نظركميسيون پزشكي موضوع ماده ۹۱ اين قانون ازكارافتاده شناخته‌شود.
ماده ۵۹٫ بيمه شدگاني كه تحت معالجه و يا درمانهاي توانبخشي‌قرار مي‌گيرند و بنا به تشخيص “سازمان تأمين خدمات درماني”موقتاً قادر به كار نيستند به شرط عدم اشتغال به كار و عدم‌دريافت مزد يا حقوق استحقاق دريافت غرامت دستمزد را با رعايت‌شرايط زير خواهند داشت:
بيمه شده بر اثر حوادث ناشي از كار و غير ناشي از كاريا بيماريهاي حرفه‌اي تحت درمان قرار گرفته باشد.
در صورتيكه بيمه شده به سبب بيماري و طبق گواهي پزشك احتياج به استراحت مطلق يا بستري شدن داشته باشد و در تاريخ‌اعلام بيماري مشغول به كار بوده و يا در مرخصي استحقاقي‌باشد.
ماده ۶۰٫ حوادث ناشي از كار حوادثي است كه در حين انجام وظيفه و به سبب آن براي بيمهشده اتفاق مي‌افتد. مقصوداز حين انجام‌وظيفه تمام اوقاتي است كه بيمهشده در كارگاه يا مؤسسات وابسته يا ساختمانها و محوطه آن مشغول كار باشدو يا به دستور كارفرما در خارج از محوطه كارگاه عهده‌دار انجام‌مأموريتي باشد. اوقات مراجعه به درمانگاه و يا بيمارستان‌و يا براي معالجات درماني و توانبخشي و اوقات رفت و برگشت‌بيمه‌شده از منزل به كارگاه جزء اوقات انجام‌وظيفه محسوب‌مي‌گردد مشروط بر اينكه حادثه در زمان عادي رفت و برگشت به كارگاه اتفاق افتاده باشد حوادثي كه براي بيمه شده حين اقدام براي نجات ساير بيمه‌شدگان و مساعدت به آنان‌اتفاق مي‌افتد حادثه ناشي از كار محسوب مي‌شود.
ماده ۶۱٫ بيماريهاي حرفه‌اي به موجب جدولي كه به پيشنهاد هيأت مديره به تصويب شوراي عالي سازمان خواهد رسيد تعيين‌مي‌گردد مدت مسئوليت سازمان تأمين خدمات درماني نسبت به‌درمان هريك از بيماريهاي حرفه‌اي پس از تغيير كار بيمهشده به شرحي است كه در جدول مزبور قيد مي‌شود.
ماده ۶۲٫ مدت پرداخت غرامت دستمزد ايام بيماري و ميزان‌آن بشرح زير مي‌باشد:
غرامت دستمزد از اولين روزي كه بيمهشده بر اثر حادثه‌يا بيماري حرفه‌اي و به موجب تشخيص سازمان تأمين خدمات‌درماني قادر به كار نباشد پرداخت خواهد شد. در مواردي كه‌عدم اشتغال به كار و معالجه به سبب بيماري باشد در صورتيكه بيمار در بيمارستان بستري نشود غرامت دستمزد از روز چهارم‌پرداخت خواهد شد.
پرداخت غرامت دستمزد تا زماني كه بيمهشده به تشخيص‌سازمان تأمين خدمات درماني قادر به كار نبوده و به موجب‌مقررات اين قانون از كارافتاده شناخته نشده باشد ادامه‌خواهد يافت.
غرامت دستمزد بيمه‌شده‌اي كه داراي همسر يا فرزند يا پدرو مادر تحت تكفل باشد به ميزان سه چهارم آخرين مزد يا حقوق‌روزانه او پرداخت مي‌گردد.
غرامت دستمزد بيمه‌شده‌اي كه همسر يا فرزند يا پدر و مادرتحت تكفل نداشته باشد معادل دو سوم آخرين مزد يا حقوق روزانه‌او مي‌باشد مگر اينكه بيمهشده به هزينه سازمان تأمين خدمات‌درماني بستري شود كه در اينصورت غرامت دستمزد معادل يك‌دوم آخرين مزد يا حقوق روزانه وي خواهد بود.
هرگاه سازمان تأمين خدمات درماني بيمه‌شده‌اي را براي‌معالجه به شهرستان ديگري اعزام دارد و درمان او را به‌طورسرپائي انجام دهد علاوه بر غرامت دستمزد متعلق معادل صددر صد غرامت دستمزد روزانه هم بابت هزينه هر روز اقامت اوپرداخت خواهد شد. در صورتي كه به تشخيص پزشك معالج مادام‌كه بيمار احتياج به همراه داشته باشد علاوه بر مخارج مسافرت معادل پنجاه درصد حقوق يا دستمزد بيمهشده نيز به همراه‌بيمار از طرف سازمان پرداخت خواهد شد.
ماده ۶۳٫ در مورد بيماريها يا حوادث آخرين مزد يا حقوق روزانه‌بيمه‌شده به منظور محاسبه غرامت دستمزد ايام بيماري عبارت‌است از جمع كل دريافتي بيمهشده كه به مأخذ آن حق بيمه‌دريافت شده است در آخرين ۹۰ روز قبل از شروع بيماري تقسيم‌به روزهاي كار و در مورد بيمه‌شدگاني كه كارمزد دريافت مي‌كنندآخرين مزد عبارت است از جمع كل دريافتي بيمهشده كه به‌مأخذ آن حق بيمه دريافت شده است در آخرين ۹۰ روز قبل ازشروع بيماري تقسيم بر ۹۰ مشروط بر اينكه غرامت دستمزد اين‌مبلغ از غرامت دستمزدي كه به حداقل مزد كارگر عادي تعلق مي‌گيرد كمتر نباشد. در صورتي كه بيمهشده دريافت‌كننده كارمزدظرف سه ماه مذكور مدتي از غرامت دستمزد استفاده كرده باشدمتوسط دستمزدي كه مبناي محاسبه غرامت دستمزد مذكور قرارگرفته است به منزله دستمزد روزانه ايام بيماري تلقي و در محاسبه منظور خواهد شد.
ماده ۶۴٫ در مواردي كه كارفرمايان طبق قوانين و مقررات ديگري مكلف باشند حقوق يا مزد بيمه‌شدگان بيمار خود را پرداختنمايند سازمان تأمين خدمات درماني فقط عهده‌دار معالجه آنها طبق مقررات اين قانون خواهد بود
تبصره.در مواردي كه كارفرمايان طبق قوانين ديگري مكلف‌باشند حقوق كارگران مسلول خود را پرداخت نمايند سازمان فقط‌عهده‌دار معالجه آنها طبق مقررات اين قانون خواهد بود.
ماده ۶۵٫ در صورت وقوع حادثه ناشي از كار كارفرما مكلف است اقدامات لازم اوليه را براي جلوگيري از تشديد وضع حادثه‌ديده‌به عمل آورده و مراتب را ظرف سه روز اداري كتباً به اطلاع‌سازمان برساند. در صورتي كه كارفرما بابت اقدامات اوليه‌مذكور متحمل هزينه‌اي شده باشد سازمان تأمين خدمات درماني‌هزينه‌هاي مربوطه را خواهد پرداخت.
ماده ۶۶٫ در صورتي كه ثابت شود وقوع حادثه مستقيماً ناشي‌از عدم رعايت مقررات حفاظت فني و بروز بيماري ناشي از عدم‌رعايت مقررات بهداشتي و احتياط لازم از طرف كارفرما يا نمايندگان‌او بوده سازمان تأمين خدماتي درماني و سازمان هزينه‌هايمربوط به معالجه و غرامات و مستمري‌ها و غيره را پرداخته و طبق ماده ۵۰ اين قانون از كارفرما مطالبه و وصول خواهدنمود.
تبصره. مقصر مي‌تواند با پرداخت معادل ده سال مستمري موضوع‌اين ماده به سازمان از اين بابت بري‌الذمه شود.
تبصره‌هر گاه بيمهشده مشمول مقررات مربوط به بيمه شخص ثالث باشد در صورت وقوع حادثه سازمان و سازمان تأمين‌خدمات درماني و يا شخصاً كمكهاي مقرر در اين قانون را نسبت به بيمهشده انجام خواهند داد و شركتهاي بيمه موظفند خسارات وارده به سازمان‌ها را در حدود تعهدات خود نسبت به شخص ثالث بپردازند.
ماده ۶۷ . بيمهشده زن يا همسر بيمهشده مرد در صورتي كه‌ظرف يكسال قبل از زايمان سابقه پرداخت حق بيمه شصت روزرا داشته باشد مي‌تواند بشرط عدم اشتغال به كار از كمك بارداري‌استفاده نمايد. كمك بارداري دو سوم آخرين مزد يا حقوق بيمهشده طبق ماده ۶۳ مي‌باشد كه حداكثر براي مدت دوازده هفته‌جمعاً قبل و بعد از زايمان بدون كسر سه روز اول پرداخت خواهدشد.
ماده ۶۸٫ بيمهشده زن يا همسر بيمهشده مرد در صورتي كه‌در طول مدت يكسال قبل از وضع حمل حق بيمه شصت روز راپرداخته باشد از كمكها و معاينه‌هاي طبي و معالجات قبل اززايمان و حين زايمان و بعد از وضع حمل استفاده خواهد كرد.سازمان تأمين خدمات درماني بنا به درخواست بيمهشده مي‌تواندبه جاي كمكهاي مذكور مبلغي وجه نقد به بيمهشده پرداخت‌نمايد، مبلغ مزبور در آئين‌نامه‌اي كه از طرف هيأت مديره‌تأمين خدمات درماني تهيه و به تصويب شوراي عالي سازمان‌مي‌رسد تعيين خواهد شد.
ماده ۶۹٫ در صورتي كه بيمهشده زن و يا همسر بيمهشده مرد به بيماريهايي مبتلا شود كه شير دادن براي طفل او زيان‌آورباشد يا پس از زايمان فوت شود شير مورد نياز تا ۱۸ ماهگي تحويل‌خواهد شد.
فصل پنجم – از كـارافتـادگـي
ماده۷۰ . بيمه‌شدگاني كه طبق نظر پزشك معالج غير قابل علاج تشخيص داده مي‌شوند پس از انجام‌خدمات توانبخشي و اعلام نتيجه توانبخشي يا اشتغال چنانچه‌طبق نظر كميسيونهاي پزشكي مذكور در ماده ۹۱ اين قانون توانائي‌خود را كلاً يا بعضاً از دست داده باشند به ترتيب زير با آنهافتار خواهد شد:
هر گاه درجه كاهش قدرت كار بيمهشده شصت و شش درصدو بيشتر باشد از كارافتادة كلي شناخته مي‌شود.
چنانچه ميزان كاهش قدرت كار بيمهشده بين سي و سه‌تا شصت و شش درصد و به علت حادثه ناشي از كار باشد از كارافتادةجزئي شناخته مي‌شود.
اگر درجه كاهش قدرت كار بيمهشده بين ده تا سي و سه‌درصد بوده و موجب آن حادثه ناشي از كار باشد استحقاق دريافت غرامت نقص مقطوع را خواهد داشت.
ماده ۷۱٫ بيمه‌شده‌اي كه در اثر حادثه ناشي از كار يا بيماري حرفه‌اي از كارافتاده كلي شناخته شود بدون در نظر گرفتن‌مدت پرداخت حق بيمه استحقاق دريافت مستمري ازكارافتادگي‌كلي ناشي از كار را خواهد داشت.
ماده۷۲٫ ميزان مستمري ماهانه از كارافتادگي كلي ناشي از كار عبارتست از يك سي‌ام مزد يا حقوق متوسط بيمه‌شده‌ضرب در سنوات پرداخت حق بيمه مشروط بر اينكه اين مبلغ‌از پنجاه درصد مزد يا حقوق متوسط ماهانه او كمتر و از صد درصد آن بيشتر نباشد. در مورد بيمه‌شدگاني كه داراي همسر بوده‌يا فرزند يا پدر يا مادر تحت تكفل داشته باشند و مستمري استحقاقي آنها از شصت درصد مزد يا حقوق متوسط آنها كمتر باشد علاوه بر آن معادل ده درصد مستمري استحقاقي به عنوان كمك مشروط بر آنكه جمع مستمري و كمك از ۶۰% تجاوز نكند پرداخت خواهد شد.
تبصره‌شوهر يا فرزند يا پدر يا مادر با شرايط زير تحت تكفل‌بيمه‌شده محسوب مي‌شوند.
سن شوهر از شصت سال متجاوز باشد و يا به تشخيص كميسيونهاي پزشكي موضوع ماده ۹۱ اين قانون از كارافتاده كلي بودهو در هر دو حالت به حكم اين قانون مستمري دريافت ننمايدو معاش او توسط زن تأمين شود.
فرزندان بيمهشده كه حائز شرايط مذكور در بند ۳ ماده ۵۸اين قانون باشند
سن پدر از شصت و سن مادر از پنجاه و پنج سال بيشتر بوده يا اينكه به تشخيص كميسيونهاي پزشكي موضوع ماده ۹۱ اين‌قانون از كارافتاده باشند و معاش آنها توسط بيمهشده تأمين و در هر حال به موجب اين قانون مستمري دريافت ندارند.
تبصره‌مزد يا حقوق متوسط ماهانه بيمهشده موضوع اين ماده عبارت است از جمع كل مزد يا حقوق او كه به مأخذ آن‌حق بيمه دريافت گرديده ظرف هفتصد و بيست روز قبل از وقوع‌حادثه ناشي از كار يا شروع بيماري حرفه‌اي كه منجر به ازكارافتادگي شده است تقسيم به روزهاي كار ضرب در سي.
ماده ۷۳ . به بيمه‌شده‌اي كه در اثر حادثه ناشي از كار بين سي و سه تا شصت و شش درصد توانايي كار خود را از دست داده باشد مستمري از كارافتادگي جزئي ناشي از كار پرداخت‌خواهد شد. ميزان مستمري عبارتست از حاصل ضرب درصد از كارافتادگي‌در مبلغ مستمري ازكارافتادگي كلي استحقاقي كه طبق ماده۷۲ اين قانون تعيين مي‌گردد.
ماده ۷۴٫ بيمه‌شده‌اي كه در اثر حادثه ناشي از كار بين ده تا سي و سه درصد توانايي كار خود را از دست داده باشداستحقاق دريافت غرامت نقص عضو را خواهد داشت ميزان اين‌غرامت عبارت است از سي و شش برابر مستمري استحقاقي مقرردر ماده ۷۲ اين قانون ضرب در، درصد از كارافتادگي.
ماده ۷۵ . بيمه‌شده‌اي كه ظرف ده سال قبل از وقوع حادثه غير ناشي از كار يا ابتلاء به بيماري حداقل حق بيمه يكسالكار را كه متضمن حق بيمه نود روز كار ظرف يكسال قبل ازوقوع حادثه يا بيماري منجر به از كارافتادگي باشد پرداختنموده باشد در صورت از كارافتادگي كلي حق استفاده از مستمرياز كارافتادگي كلي غير ناشي از كار ماهانه را خواهد داشت.
تبصره‌محاسبه متوسط دستمزد و مستمري از كارافتادگي موضوعماده فوق به ترتيب مقرر در ماده ۷۲ اين قانون و تبصره۲ آن صورت خواهد گرفت.
فصل ششم – بـازنشستـگي
ماده ۷۶٫ مشمولين اين قانون درصورت حائز بودن شرايط زير حق استفاده از مستمري بازنشستگي‌را خواهند داشت:
حداقل ده سال حق بيمه مقرر را قبل از تاريخ تقاضاي بازنشستگي پرداخته باشند.
سن مرد به شصت سال تمام و سن زن به پنجاه و پنج سال‌تمام رسيده باشد.
تبصره۱ .كساني كه ۳۰ سال تمام كار كرده و در هر مورد حقبيمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند در صورتيكه سن‌مردان ۵۰ سال و سن زنان ۴۵ سال تمام باشد مي‌توانند تقاضاي‌مستمري بازنشستگي نمايند.
تبصره ۲الف ـ كارهاي سخت و زيان‌آور كارهايي است كه در آنها عوامل فيزيكي، شيميايي، مكانيكي و بيولوژيكي محيط كارغيراستاندارد بوده و در اثر اشتغال كارگر تنشي به مراتب بالاتراز ظرفيتهاي طبيعي (جسمي و رواني) در وي ايجاد مي‌شود كهنتيجه آن بيماري شغلي و عوارض ناشي از آن بوده و بتوان‌با به كارگيري تمهيدات فني، مهندسي، بهداشتي و ايمني وغيره صفت سخت و زيان‌آور بودن را از آن مشاغل كاهش داديا حذف كرد.
۱ ـ كارفرمايان كليه كارگاههاي مشمول قانون تأمين اجتماعي‌كه تمام يا برخي از مشاغل آنها حسب تشخيص مراجع ذي‌ربط‌سخت و زيان‌آور اعلام شده است يا اعلام خواهد شد مكلف‌اندظرف دو سال از تاريخ تصويب اين قانون نسبت به ايمن‌سازيعوامل شرايط محيط كار مطابق حد مجاز و استانداردهاي مشخص شده در قانون كار و آيين‌نامه‌هاي مربوطه و ساير قوانين موضوعه‌در اين زمينه اقدام كنند.
۲ ـ كارفرمايان كارگاههاي مشمول قانون تأمين اجتماعي مكلف‌اندقبل از ارجاع كارهاي سخت و زيان‌آور به بيمه‌شدگان، ضمنانجام معاينات پزشكي آنان از لحاظ قابليت و استعداد جسماني‌متناسب با نوع كارهاي رجوع داده شده (موضوع ماده ۹۰ قانون‌تأمين اجتماعي)، نسبت به انجام معاينات دوره‌اي آنان كه‌حداقل در هر سال نبايد كمتر از يك بار باشد، به منظور آگاهي‌از روند سلامتي و تشخيص به هنگام بيماري و پيشگيري از فرسايش جسمي و روحي اقدام كنند. وزارتين بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و كار و امور اجتماعي مكلف‌اند تمهيدات لازم را در انجام اين بند به وسيلة كارفرمايان اعمال كنند.
ب‌ـ حمايتها:
افرادي كه حداقل ۲۰ سال متوالي و ۲۵ سال متناوب در كارهاي سخت و زيان‌آور (مخل سلامتي) اشتغال داشته و در هرمورد حقبيمه مدت مذكور را به سازمان پرداخته باشند، مي‌توانندتقاضاي مستمري بازنشستگي كنند، هر سال سابقه پرداخت حق‌بيمه‌در كارهاي سخت و زيان‌آور ۵/۱ سال محاسبه خواهد شد.
در صورتي كه بيمه‌شدگان موضوع اين تبصره قبل از رسيدن‌به سن مقرر يا كمتر از ۲۰ سال سابقه خدمت دچار فرسايش جسميو روحي ناشي از اشتغال در كارهاي سخت و زيان‌آور شوند باتأييد كميسيونهاي پزشكي (موضوع ماده ۹۱ قانون تأمين اجتماعي)با هر ميزان سن و سابقه خدمت از مزاياي مندرج در اين تبصره برخوردار خواهند شد.
در مورد ساير بيمه‌شدگان حداقل سابقه پرداخت حقبيمه براي استفاده از مستمري بازنشستگي از تاريخ تصويب اين قانون‌هر سال يك سال افزايش خواهد يافت تا آن كه اين حداقلبه بيست سال تمام برسد.
از تاريخ تصويب اين قانون براي مشمولان اين تبصرهچهار درصد (۴%) به نرخ حقبيمه در قانون تأمين اجتماعي افزوده‌خواهد شد كه آن هم در صورت تقاضاي مشمولان قانون، به‌طوريكجا يا به‌طور اقساطي به وسيله كارفرمايان پرداخت خواهدشد.
تشخيص مشاغل سخت و زيان‌آور و چگونگي احراز توالي و تناوب‌اشتغال، نحوه تشخيص فرسايش جسمي و روحي و ساير موارد مطروحهدر اين تبصره به موجب آيين‌نامه‌اي خواهد بود كه حداكثرظرف چهار ماه توسط سازمان تأمين اجتماعي و وزارتخانه‌هاي‌كار و امور اجتماعي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تهيه‌و به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
بيمه‌شدگاني كه داراي سابقه پرداخت حقبيمه در كارهاي‌سخت و زيان‌آور به تاريخ قبل از تاريخ تصويب اين قانون‌باشند مي‌توانند با استفاده از مزاياي اين قانون درخواست‌بازنشستگي نمايند. در اين صورت با احراز شرايط توسط بيمهشده،كارفرمايان مربوطه مكلف‌اند حقبيمه مربوطه و ميزان مستمري‌برقراري را تا احراز شرايط مندرج در تبصره ۲ و همچنين چهاردرصد (۴%) ميزان مستمري برقراري نسبت به سنوات قبل از تصويب‌اين قانون را يكجا به سازمان پرداخت نمايند.
تبصره ۳بيمه‌شدگاني كه داراي ۳۵ سال تمام سابقه پرداخت‌حق بيمه باشند مي‌توانند بدون در نظر گرفتن شرط سني مقرردر قانون تقاضاي بازنشستگي نمايند.
تبصره ۴زنان كارگر با داشتن (۲۰) سال سابقه كار و (۴۲)سال سن به شرط پرداخت حق بيمه با (۲۰) روز حقوق مي‌توانندبازنشسته شوند.
ماده ۷۷٫ ميزان مستمري بازنشستگي عبارتست از يك سي‌ام متوسط مزد يا حقوق بيمه شده ضرب در سنوات پرداخت حق بيمه‌مشروط بر آنكه از (۳۰/۳۵) سي‌وپنج، سي‌ام متوسط مزد يا حقوق‌تجاوز ننمايد.
تبصره‌متوسط مزد يا حقوق براي محاسبه مستمري بازنشستگي‌عبارتست از مجموع مزد يا حقوق بيمه شده كه براساس آن حقبيمه پرداخت گرديده ظرف آخرين دو سال پرداخت حق بيمه‌تقسيم بر بيست و چهار.
ماده ۷۸٫ كارفرما مي‌تواند بازنشستگي بيمه‌شدگاني را كه حداقل پنج سال پس از رسيدن به سن بازنشستگي مقرر در اين‌قانون به كار خود ادامه داده‌اند از سازمان تقاضانمايد.
ماده ۷۹٫ در مورد مستخدمين شركتهاي دولتي كه به موجب قانون اكثريت سهام آنها متعلق به بخش خصوصي شده يا بشودبه ترتيب زير رفتار خواهد شد:
مستخدمين مشمول ماده ۳۳ مقررات استخدامي شركتهاي دولتي‌و مستخدمين شركتهاي دولتي كه مشمول مقررات بازنشستگي ووظيفه خاص بوده‌اند تابع مقررات بازنشستگي و وظيفه موردعمل خود خواهند بود.
مستخدمين شركتهاي دولتي كه مشمول قانون بيمه‌هاي اجتماعي‌هستند مشمول مقررات اين قانون خواهند شد.
ساير مستخدمين تابع مقررات قانون حمايت كارمندان در برابراثرات ناشي از پيري و ازكارافتادگي و فوت خواهند شد.
نحوه احتساب سوابق خدمت دولتي مستخدمين مذكور در بندهاي۱ و ۳ و ميزان پرداخت كسور بازنشستگي توسط مستخدم و كارفرماو همچنين ترتيب تعيين حقوق بازنشستگي و وظيفه مستخدميآنان به موجب آئين‌نامه‌اي خواهد بود كه توسط وزارت رفاه‌اجتماعي با همكاري سازمان امور اداري و استخدامي كشور بهتصويب شوراي عالي تأمين اجتماعي مي‌رسد.
فصل هفتم – مــرگ
ماده ۸۰٫ بازماندگان واجد شرايط بيمه شده متوفي در يكي از حالات زير مستمري بازماندگان دريافت خواهند داشت.
در صورت فوت بيمهشده بازنشسته
در صورت فوت بيمه شده از كارافتاده كلي مستمري‌بگير.
در صورت فوت بيمه‌شده‌اي كه در ده سال آخر حيات خود،حداقل حق بيمه يك سال كار، مشروط بر اينكه ظرف آخرين‌سال حيات حق بيمه ۹۰ روز كار را پرداخت كرده باشد.
تبصره ۱٫بيمه‌شدگان مشمول قانون تأمين اجتماعي كه قبل‌از تصويب اين ماده واحده فوت شده و به هر علت در موردآنان مستمري برقرار نشده است، حسب مورد مشمول شرايط مقرردر اين بند يا تبصره (۲) هستند.
تبصره ۲ .چنانچه بيمهشده فاقد شرايط مقرر در اين بند باشدولي حداقل (۲۰) سال حق بيمه مقرر را قبل از فوت پرداخت‌كرده باشد، بازماندگان وي از مستمري برخوردار خواهند شد. درتعيين متوسط مزد يا حقوق ماهانه مشمولان اين تبصره براي‌محاسبه ميزان مستمري، تبصره ماده (۷۷) قانون تأمين اجتماعي‌ملاك عمل قرار مي‌گيرد.
تبصره ۳٫ بيمه‌شده‌اي كه از تاريخ تصويب اين قانون به بعد فوت مي‌شود و فاقد شرايط مقرر در اين بند مي‌باشد، چنانچه‌سابقه پرداخت حق بيمه او كمتر از (۲۰) سال و بيشتر از (۱۰)سال باشد، به بازماندگان وي در ازاي هر سال سابقه پرداخت‌حق بيمه، غرامت مقطوعي معادل يك ماه حداقل دستمزد كارگرعادي در زمان فوت به طور يكجا و به نسبت سهام مقرر در ماده(۸۳) قانون تأمين اجتماعي پرداخت مي‌شود.
بند ج ماده ۳۹٫ ج. در طول برنامه سوم تبصره (۳) رديف(۳) ماده واحده قانون تأمين اجتماعي مصوبه ۲۷/۷/۱۳۷۶ مجلسشوراي اسلامي به شرح ذيل اصلاح مي‌شود.
در صورت فوت بيمه‌شده‌اي كه بين ده تا بيست سال سابقه‌پرداخت حقبيمه داشته باشد به بازماندگان وي به نسبت سنوات‌پرداخت حقبيمه بدون الزام به رعايت ماده (۱۱۱) قانون‌تأمين اجتماعي و به نسبت سهام مقرر در ماده (۸۳) همان قانون‌مستمري پرداخت مي‌گردد.
بيمه شده‌اي كه از تاريخ تصويب اين قانون به بعد فوت‌مي‌شود چنانچه سابقه پرداخت حقبيمه او از يك سال تا دهسال باشد به بازماندگان وي در ازاء هر سال سابقه پرداخت‌حق‌بيمه غرامت مقطوعي معادل يك ماه حداقل دستمزد كارگرعادي در زمان فوت بطور يكجا و به نسبت سهام مقرر در ماده(۸۳) قانون تأمين اجتماعي پرداخت مي‌شود.
تبصره ۴در مواردي كه بيمه شده بر اثر حادثة ناشي از كار يا بيماريهاي حرفه‌اي فوت‌نمايد.
ماده.۸۱ بازماندگان واجد شرايط متوفي كه استحقاق دريافت‌مستمري را خواهند داشت عبارتند از:
عيال دائم بيمهشده متوفي مادام كه شوهر اختيار نكردهاست.
تبصره‌همسران بيمه‌شدگان متوفي كه شوهر اختيار نموده‌اند(عقد دائم) در صورت فوت شوهر دوم، توسط تأمين اجتماعي مجدداًبه آنها مستمري پرداخت خواهد شد. بار مالي ناشي از اين تبصره‌از محل سه درصد (۳%) كمك دولت به بيمه‌شدگان تأمين خواهدشد. آئين‌نامة اجرائي اين قانون ظرف مدت دو ماه توسط سازمانتأمين اجتماعي پيشنهاد و به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد
فرزندان متوفي در صورتي كه سن آنان كمتر از هجده سال‌تمام باشد و يا منحصراً به تحصيل اشتغال داشته باشند يا به‌علت بيماري يا نقص عضو طبق گواهي كميسيون پزشكي موضوعماده ۹۱ اين قانون قادر به كار نباشند.
پدر و مادر متوفي در صورتي كه اولاً تحت تكفل او بوده‌ثانياً سن پدر از شصت سال و سن مادر از پنجاه و پنج سال‌تجاوز كرده باشد و يا آنكه به تشخيص كميسيون پزشكي موضوعماده ۹۱ اين قانون از كارافتاده باشند و در هر حال مستمرياز سازمان دريافت ندارند.
ماده ۸۲٫ بازماندگان بيمه شده زن با شرايط زير از مستمري‌استفاده خواهند كرد:
شوهر مشروط بر اينكه اولاً تحت تكفل زن بوده ثانياً سن‌او از شصت سال متجاوز باشد يا طبق نظر كميسيون پزشكي موضوع ماده ۹۱ اين قانون از كارافتاده بوده و در هر حال مستمرياز سازمان دريافت نكند.
فرزندان در صورت حائز بودن شرايط زير:
الف. پدر آنها در قيد حيات نبوده يا واجد شرايط مذكور در بنداول اين ماده باشد و از مستمري ديگري استفاده نكند.
ب. سن آنها كمتر از هجده سال تمام باشد و يا منحصراً به تحصيل اشتغال داشته باشند تا پايان تحصيل و يا به علت بيماري‌يا نقص عضو طبق گواهي كميسيون پزشكي موضوع ماده ۹۱ اين‌قانون قادر به كار نباشند.
پدر و مادر در صورتي كه اولاً تحت تكفل او بوده ثانياًسن پدر از شصت سال و سن مادر از پنجاه و پنج سال تجاوزكرده باشد و يا آنكه به تشخيص كميسيون پزشكي موضوع ماده۹۱ اين قانون از كارافتاده باشند و در هر حال مستمري از سازمان دريافت ندارند.
ماده ۸۳٫ سهم مستمري هر يك از بازماندگان بيمهشده متوفي‌بشرح زير مي‌باشد:
ميزان مستمري همسر بيمهشده متوفي معادل پنجاه درصد مستمري‌استحقاقي بيمهشده است و در صورتي كه بيمهشده مرد داراي‌چند همسر دائم باشد مستمري به تساوي بين آنان تقسيم خواهدشد.
ميزان مستمري هر فرزند بيمهشده متوفي معادل بيست و پنج درصد مستمري استحقاقي بيمهشده مي‌باشد و در صورتي كه پدرو مادر را از دست داده باشد مستمري او دو برابر ميزان مذكورخواهد بود.
ميزان مستمري هر يك از پدر و مادر بيمهشده متوفي معادل‌بيست درصد مستمري استحقاقي بيمهشده مي‌باشد. مجموع مستمري‌بازماندگان بيمهشده متوفي نبايد از ميزان مستمري استحقاقي‌متوفي تجاوز نمايد هر گاه مجموع مستمري از اين ميزان تجاوزكند سهم هر يك از مستمري‌بگيران به نسبت تقليل داده مي‌شودو در اين صورت اگر يكي از مستمري‌بگيران فوت شود يا فاقدشرايط استحقاقي دريافت مستمري گردد سهم بقيه آنان با توجه‌به تقسيم‌بندي مذكور در اين ماده افزايش خواهد يافت و درهر حال بازماندگان بيمهشده از صد در صد مستمري بازماندگان‌متوفي استفاده خواهند كرد.
تبصره‌منظور از مستمري استحقاقي بيمهشده متوفي مستمري‌حين فوت او مي‌باشد. در مورد بيمه‌شدگاني كه در اثر هر نوع‌حادثه يا بيماري فوت شوند مستمري استحقاقي عبارت است ازمستمري كه براي بيمهشده از كارافتاده كلي حسب مورد برقرارمي‌شود.
ماده ۸۴٫ هرگاه بيمهشده فوت كند هزينه كفن و دفن او از طرف سازمان تأمين خدمات درماني پرداخت خواهد شد.
فصل هشتم – ازدواج و عائله‌مندي
ماده .۸۵ به بيمه شده زن يا مردكه براي اولين بار ازدواج مي‌كند مبلغي معادل يكماه متوسط‌مزد يا حقوق با رعايت شرايط زير به عنوان كمك ازدواج پرداخت‌مي‌شود.
در تاريخ ازدواج رابطه استخدامي او با كارفرما قطع نشده‌باشد.
ظرف پنج سال قبل از تاريخ ازدواج حداقل حق بيمه هفتصدو بيست روز كار را به سازمان پرداخته باشد.
عقد ازدواج دائم بوده و در دفتر رسمي ازدواج به ثبت رسيده باشد.
تبصره ۱٫ مزد يا حقوق متوسط موضوع اين ماده عبارت است از جمع دريافتي بيمهشده ظرف دو سال قبل از ازدواج كه‌به مأخذ آن حق بيمه پرداخت شده است تقسيم بر ۲۴٫
تبصره ۲در صورتي كه طرفين عقد ازدواج واجد شرايط مذكوردر اين ماده باشند كمك ازدواج به هر دو نفر داده خواهد شد.
ماده ۸۶ .كمك عائله‌مندي منحصراً تا دو فرزند بيمهشده پرداخت‌مي‌شود مشروط بر آنكه:
بيمهشده حداقل سابقه پرداخت حق بيمه هفتصد و بيست روزكار را داشته باشد.
سن فرزندان او از هجده سال كمتر باشد و يا منحصراً به‌تحصيل اشتغال داشته باشند تا پايان تحصيل يا در اثر بيماري‌يا نقص عضو طبق گواهي كميسيونهاي پزشكي موضوع ماده ۹۱ اين‌قانون قادر به كار نباشند.
ميزان كمك عائله‌مندي معادل سه برابر حداقل مزد روزانه‌كارگر ساده در مناطق مختلف براي هر فرزند در هر ماه مي‌باشد.
ماده ۸۷٫ پرداخت كمك عائله‌مندي به عهده كارفرما مي‌باشد و بايد در موقع پرداخت مزد يا حقوق به بيمهشده پرداخت شود.
تبصره هر گاه در مورد پرداخت كمك عائله‌مندي اختلافي بين‌بيمه شده و كارفرما حاصل شود به طريق مذكور در فصل حل اختلاف قانون كار عمل خواهد شد.
فصل نهم – مقررات كلي راجع به كمكها
ماده ۸۸٫ انجام خدمات بهداشتي‌مربوط به محيط كار به عهده كارفرمايان است. بيمه‌شدگاني‌كه در محيط كار با مواد زيان‌آور از قبيل گازهاي سمي، اشعه‌و غيره تماس داشته باشند بايد حداقل هر سال يكبار از طرف‌سازمان تأمين خدمات درماني معاينه پزشكي شوند.
ماده .۸۹ افرادي كه به موجب قوانين سابق بيمه‌هاي اجتماعي‌يا به موجب اين قانون بازنشسته و يا از كارافتاده شده يامي‌شوند و افراد بلافصل خانواده آنها همچنين افرادي كه مستمري‌بازماندگان دريافت مي‌دارند با پرداخت دو درصد از مستمري دريافتي‌از خدمات درماني مذكور در بندهاي الف و ب ماده ۳ اين قانون‌توسط سازمان تأمين خدمات درماني برخوردار خواهند شد، مابه‌التفاوت‌وجوه پرداختي توسط بيمه‌شدگان موضوع اين ماده تا مبالغي كه طبق ضوابط قانون تأمين درمان مستخدمين دولت بايد پرداخت شود از طرف سازمان تأمين خواهد شد.
ماده ۹۰٫ افراد شاغل در كارگاهها بايد قابليت و استعداد جسماني‌متناسب با كارهاي مرجوع داشته باشند بدين منظور كارفرمايان‌مكلفند قبل از به كار گماردن آنها ترتيب معاينه پزشكي آنهارا بدهند.
در صورتي كه پس از استخدام مشمولين قانون معلوم شود كه‌نامبردگان در حين استخدام قابليت و استعداد كار مرجوع رانداشته و كارفرما در معاينه پزشكي آنها تعلل كرده است وبالنتيجه بيمهشده دچار حادثه شده و يا بيماريش شدت يابدسازمان تأمين خدمات درماني و اين سازمان مقررات اين قانون‌را درباره بيمهشده اجرا و هزينه‌هاي مربوط را از كارفرماطبق ماده ۵۰ اين قانون مطالبه و وصول خواهند نمود.
ماده ۹۱٫ براي تعيين ميزان از كارافتادگي جسمي و روحي بيمه‌شدگان و افراد خانواده آنها كميسيونهاي بدوي و تجديدنظر پزشكي تشكيل خواهد شد. ترتيب تشكيل و تعيين اعضاء و ترتيب‌رسيدگي و صدور رأي براساس جدول ميزان از كارافتادگي طبق آئين‌نامه‌اي خواهد بود كه به پيشنهاد اين سازمان و سازمانتأمين خدمات درماني به تصويب شوراي عالي مي‌رسد.
ماده ۹۲٫ به منظور نظارت بر حسن اجراي وظايف درماني ناشي‌از اجراي اين قانون ۳ نفر از كارشناسان بيمه درماني بهانتخاب وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در شوراي فنيسازمان تأمين خدمات درماني موضوع ماده ۴ قانون تأمين خدمات درماني مستخدمين دولت عضويت خواهند يافت.
ماده ۹۳٫ تغيير ميزان از كارافتادگي در موارد زير مستلزم‌تجديد نظر در مبلغ مستمري مي‌باشد:
مستمري از كارافتادگي كلي در صورت از بين رفتن شرايط‌از كارافتادگي كلي به محض اشتغال مجدد مستمري‌بگير قطع مي‌شود.در صورتي كه تقليل ميزان از كارافتادگي ناشي از كار بهميزان مندرج در مواد ۷۳ و ۷۴ اين قانون باشد حسب مورد مستمرياز كارافتادگي جزئي ناشي از كار يا غرامت نقص عضو پرداخت خواهد شد.
مستمري از كارافتادگي جزئي ناشي از كار موضوع ماده ۷۳اين قانون ظرف پنج سال از تاريخ برقراي قابل تجديد نظرمي‌باشد.
در صورتي كه در نتيجه تجديد نظر معلوم گردد كه بيمه‌شده‌فاقد يكي از شرايط مقرر مي‌باشد مستمري او قطع خواهد شد ودر صورتي كه مشمول ماده ۷۴ اين قانون شناخته شود غرامت‌مذكور در آن ماده را دريافت خواهد نمود.
هرگاه ميزان از كارافتادگي جزئي ناشي از كار افزايش يابدو اين تغيير نتيجه حادثه منجر به از كارافتادگي باشد مستمرياز كارافتادگي جزئي حسب مورد به مستمري كلي ناشي از كارتبديل و يا ميزان مستمري از كارافتادگي جزئي افزايش خواهديافت.
ماده ۹۴٫ هرگاه براي يك مدت دو يا چند كمك نقدي موضوع اين قانون به بيمه شده تعلق گيرد فقط كمك نقدي كه ميزان‌آن بيشتر است پرداخت خواهد شد به استثناي كمك ازدواج وعائله‌مندي و نوزاد كه دريافت آنها مانع استفاده از سايركمكهاي مقرر نخواهد بود.
افراد تحت تكفل بيمه‌شدگان در ايام خدمت سربازي بيمه شدهاز مزاياي قانوني بيمه‌هاي اجتماعي برخودار خواهند بود «سازمان‌موظف است حق بيمه اين افراد را طبق نرخ سازمان تأمين‌خدمات درماني به سازمان مزبور پرداخت نمايد.»
ماده ۹۵٫ مدت خدمت وظيفه مشمولين اين قانون پس از پايان‌خدمت و اشتغال مجدد در مؤسسات مشمول اين قانون جزو سابقه پرداخت حق بيمه آنها منظور خواهد شد.
ماده ۹۶٫ سازمان مكلف است ميزان كليه مستمريهاي بازنشستگي،از كارافتادگي كلي و مجموع مستمري بازماندگان را در فواصل زماني كه حداكثر از سالي يكبار كمتر نباشد باتوجه به افزايش‌هزينه زندگي با تصويب هيأت وزيران به همان نسبت افزايش دهد.
فصل دهم – تخلفات ـ مقررات كيفري
ماده ۹۷ . هركس به استناد اسنادو گواهي‌هاي خلاف واقع يا با توسل به عناوين و وسايل تقلبي‌از مزاياي مقرر در اين قانون به نفع خود استفاده نمايد ياموجبات استفاده افراد خانواده خود يا اشخاص ثالث را از مزاياي‌مذكور فراهم سازد به پرداخت جزاي نقدي معادل دو برابر خسارات‌وارده به سازمان تأمين خدمات درماني يا اين سازمان و درصورت تكرار به حبس جنحه‌اي از ۶۱ روز تا شش ماه محكوم خواهدشد.
ماده ۹۸٫ كارفرماياني كه در موعد مقرر در اين قانون حقبيمه موضوع قانون را پرداخت ننمايند علاوه بر تأديه حقبيمه به پرداخت مبلغي معادل نيم در هزار مبلغ عقب‌افتاده‌براي هر روز تأخير بابت خسارت تأخير ملزم خواهند بود اين‌خسارت نيز به ترتيب مقرر در ماده ۵۰ اين قانون وصول خواهدشد.
ماده ۹۹٫ كارفرماياني كه ظرف مدت يكسال از تاريخ تصويب‌اين قانون در مورد ترتيب پرداخت بدهي معوقه متعلق به قبل‌از فروردين ۱۳۵۴ خود با سازمان توافق نمايند از تأديه خسارتتأخير و جرائم معاف خواهند بود.
همچنين ظرف مدت يكسال فوق كارفرماياني كه به تشخيص سازمان‌به پرداخت بدهي‌هاي سابق خود معترض مي‌باشند و يا آنكه كارگران‌آنان عملاً امكان استفاده از قسمتي از كمكهاي قانوني مقررنداشته‌اند مي‌توانند به هيأتهاي تشخيص مطالبات مقرر در مواد۴۳ و ۴۴ مراجعه نمايند. هيأتهاي مذكور به دلايل و مداركي‌كه از طرف كارفرما ابراز مي‌شود رسيدگي نموده و تصميم مقتضي‌اتخاذ خواهند كرد. در مورد بدهي‌هاي زائد بر دويست هزار ريال‌به تقاضاي كارفرما و يا سازمان موضوع قابل رسيدگي مجدد در هيأت تجديد نظر بوده و تصميم متخذه قطعي و لازم‌الاجرا است. هيأتهاي فوق‌الذكر مي‌توانند به درخواست كارفرما ترتيب پرداختبدهي او را حداكثر در ۳۶ قسط ماهانه بدهند و در اين مدت كارفرمابايد به ميزان ۱۲ درصد نسبت به مانده بدهي خود بهره به‌سازمان بپردازند. در مورد ديون قطعي اعم از اينكه قطعيت‌آن ناشي از انقضاي مهلت اعتراض مقرر در قانون و يا صدورآراء هيأتهاي موضوع مواد ۴۳ و ۴۴ اين قانون بوده و مربوطبه قبل از فروردين ۱۳۵۴ باشد، در صورتي كه كارفرماي مربوط تا تاريخ تصويب اين قانون ترتيب پرداخت اصل بدهي خود را داده باشد از تأديه خسارت تأخير كه پرداخت ننموده معاف‌خواهد بود. در مورد ديون مربوط به قبل از فروردين ۱۳۵۴ درصورتي كه كارفرما از انجام تعهدات و اجراي ترتيب پرداختبدهي خود كه مورد موافقت سازمان قرار گرفته تخلف نمايد كليه‌جرائم و خسارات بخشوده قابل وصول خواهد بود.
ماده ۱۰۰٫ كارفرماياني كه از تنظيم صورت مزد يا حقوق به ترتيب مذكور در قانون و آئين‌نامه مربوط خودداري كنند و كارفرماياني‌كه در موعد مقرر در ماده ۳۹ صورت مزد بيمه‌شدگان را به سازمان‌ارسال ندارند يا به ترتيبي كه با موافقت قبلي سازمان معين‌مي‌شود در مورد ارسال صورت مزد عمل نكنند به پرداخت خسارتي‌معادل يك دوازدهم حق بيمه آن ماهي كه صورت مزد نداده‌اندملزم خواهند بود، اين خسارت طبق ماده ۵۰ اين قانون از طريق‌صدور اجرائيه وصول خواهد شد.
ماده ۱۰۱٫ سازمان مكلف است به صورت مزد ارسالي از طرف‌كارفرما ظرف مدت شش‌ماه از تاريخ وصول رسيدگي كند و درصورتي كه از لحاظ تعداد بيمه‌شدگان يا ميزان مزد يا حقوق‌يا مدت كار اختلافي مشاهده نمايد مراتب را به كارفرما ابلاغ‌كند در صورتي كه كارفرما تسليم نظر سازمان نباشد مي‌توانداز هيأتهاي تشخيص موضوع مواد ۴۳ و ۴۴ اين قانون تقاضاي رسيدگيكند هر گاه رأي هيأت مبني بر تأييد نظر سازمان باشد كارفرماعلاوه بر پرداخت حق بيمه به تأديه خسارتي معادل يك دوازدهم‌مابه‌التفاوت ملزم خواهد بود كه طبق ماده ۵۰ اين قانون از طريق صدور اجرائيه وصول خواهد شد.
ماده ۱۰۲٫ در صورتي كه كارفرما يا نماينده او از اقدامات‌بازرس سازمان جلوگيري نموده يا از ارائه دفاتر و مدارك مربوط‌و تسليم رونوشت يا عكس آنها به بازرس خودداري كند به جزاي‌نقدي از پانصد ريال تا ده هزار ريال محكوم خواهد شد گزارش‌بازرسان سازمان در اين خصوص در حكم گزارش ضابطين دادگستري‌است.
ماده ۱۰۴ .وجوه و اموال سازمان در حكم وجوه و اموال عمومي‌مي‌باشد و هر گونه برداشت غير قانوني از وجوه مذكور و تصرف‌غير مجاز در اموال آن اختلاس يا تصرف غيرقانوني است و مرتكب‌طبق قوانين كيفري تعقيب خواهد شد.
ماده ۱۰۵٫ كليه كساني كه گواهي آنان مجوز استفاده ازمزاياي مقرر در اين قانون مي‌باشد در صورت صدور گواهي خلاف‌واقع علاوه بر جبران خسارات وارده به حبس جنحه‌اي از ۶۱روز تا شش ماه محكوم خواهند شد.
ماده ۱۰۶٫ كليه خسارات و وجوه حاصل از جرائم نقدي مقرر در اين قانون به حساب سازمان واريز و جزء درآمدهاي آن منظورخواهد شد.
ماده ۱۰۷٫ به شكايات و دعاوي سازمان در مراجع قضائي خارج‌از نوبت رسيدگي خواهد شد.
ماده ۱۰۸٫ كارفرماياني كه حق بيمه قطعي شده بيمه‌شدگان را ظرف يكماه پس از ابلاغ آن از طرف سازمان نپردازند. ياترتيبي براي پرداخت آن با موافقت سازمان ندهند به دو برابرخسارات مذكور در ماده ۹۷ اين قانون محكوم خواهند شد.
ماده ۱۰۹٫ در صورتي كه كارفرما شخص حقوقي باشد، مسئوليتهاي جزائي مقرر در اين قانون متوجه مديرعامل شركت يا هر شخص ديگري خواهد بود كه در اثر فعل يا ترك فعل او موجبات ضررو زيان سازمان يا بيمه‌شدگان فراهم شده است.
فصل يازدهم – مقـررات مختلف
ماده ۱۱۰٫ سازمان از پرداخت هرگونه‌ماليات و عوارض اعم از حقوق و عوارض گمركي و سود بازرگاني‌و غيره و پرداخت هزينه دادرسي دعاوي معاف است.
تبصره ۱- معافيت‌هاي موضوع اين ماده شامل سازمان بيمه‌هاي‌اجتماعي سابق، سازمان تأمين اجتماعي سابق و صندوق تأمين
تبصره ۲- كليه كاركنان سازمان از لحاظ پرداخت ماليات وعوارض بر حقوق و مزايا، مانند مستخدمين رسمي دولت خواهندبود.
ماده ۱۱۱٫ مستمري از كارافتادگي كلي و مستمري بازنشستگي‌و مجموع مستمري بازماندگان در هر حال نبايد از حداقل مزدكارگر عادي كمتر باشد.
ماده ۱۱۲٫ بيمه‌شدگاني كه به موجب اين قانون مستمري يا كمك نقدي ديگري از سازمان دريافت مي‌كنند نسبت به وجوه‌دريافتي از پرداخت هر گونه ماليات معاف مي‌باشند.
ماده ۱۱۳٫ كليه كاركنان سازمان از لحاظ پرداخت ماليات‌و عوارض بر حقوق و مزايا مانند مستخدمين رسمي دولت خواهندبود.
ماده ۱۱۴٫ ضوابط سني و مدت خدمت براي احتساب مستمري بازنشستگي كاركنان سازمان قبل از موعد مقرر تابع ضوابط ومقررات قانون استخدام كشوري و تغييرات و اصلاحات بعدي آن‌خواهد بود. حقوق بازنشستگي اين افراد برابر با متوسط حقوق‌و مزاياي دريافتي دو سال آخر خدمت كه مأخذ پرداخت حق بيمه‌بوده است مي‌باشد.
ماده ۱۱۵٫ افرادي كه تا تاريخ تصويب اين قانون طبق قوانين‌سابق بيمه‌هاي اجتماعي مستمري در حق آنان برقرار شده است‌مستمري خود را از سازمان دريافت خواهند داشت. مفاد ماده ۹۶ در مورد مشمولين اين ماده نيز رعايت خواهد شد.
ماده ۱۱۶٫ سوابق پرداخت حق بيمه افراد بيمه شده از نظر تعهدات مذكور در ماده يك اين قانون نزد شركت سهامي بيمه‌ايران، بنگاه رفاه اجتماعي صندوق تعاون و بيمه كارگران‌و سازمان بيمه‌هاي اجتماعي كارگران و سازمان بيمه‌هاي اجتماعي‌و همچنين افرادي كه بيمه اختياري بوده‌اند براي استفاده‌از مزاياي مذكور در اين قانون جزء سابقه آنان محسوب خواهدشد مشروط بر اينكه:
كارگاه يا مؤسسه‌اي كه بيمه شده در آن به كار اشتغال‌داشته است كارگران و كارمندان خود را نزد يكي از مؤسسات مذكور بيمه نموده باشد و اشتغال بيمهشده نيز در آن كارگاه‌يا مؤسسه مسلم باشد.
كمك مورد تقاضا در قانوني كه حق بيمه به موجب آن پرداخت گرديده پيش‌بيني شده باشد.
ماده ۱۱۷٫ ميزان حق بيمه روستائيان مشمول قانون بيمه‌هاي‌اجتماعي روستائيان و ترتيب وصول آن و انواع كمكهاي قانوني‌و منابع مالي تأمين هزينه‌هاي مربوط به بيمه‌شدگان روستائي‌به موجب آئين‌نامه‌اي، خواهد بود كه به پيشنهاد وزارت رفاه‌اجتماعي به تصويب كميسيونهاي مربوط مجلسين مي‌رسد. تا زمان تصويب آئين‌نامه مذكور، مقررات و آئين‌نامه‌هاي موجود قانون بيمه‌هاي اجتماعي روستائيان به قوت خود باقي است.
ماده ۱۱۸٫ از تاريخ اجراي اين قانون ــ قانون بيمه‌هاي اجتماعي مصوب ۱۳۳۹ و اصلاحيه‌هاي آن و قانون افزايش مستمريهاي‌بعضي از مستمري‌بگيران مشمول قانون بيمه‌هاي اجتماعي، قانون‌تأمين آموزش فرزندان كارگر و ساير قوانيني كه با اين قانون‌مغايرت دارد ملغي است.
تبصره ۱- كليه تعهدات مالي و اموال و دارائي صندوق تأمين‌آموزش فرزندان كارگر به سازمان منتقل مي‌شود.
تبصره ۲- كاركنان صندوق تأمين آموزش فرزندان كارگر به سازمان‌منتقل و تابع مقررات و نظامات استخدامي سازمان خواهند بود.
تبصره ۳- آئين‌نامه‌هاي اجرائي قانون سابق بيمه‌هاي اجتماعي‌كه با اين قانون مغايرت نداشته باشد تا زمان تنظيم و تصويب‌آئين‌نامه‌هاي اجرائي اين قانون قابل اجراء است.
قانون فوق مشتمل بر یکصد و هجده ماده و چهل تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز دوشنبه 1354.3.19، در جلسه روز سه‌شنبه سوم‌تیر ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و چهار شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی
